Buğdayın Tarihçesi

Buğdayın orjini kesinlikle bilinmemektedir.Bunun yanında, Anadolu'nun kurak alanlarından, Suriye ve Filistin'in dağlık bölgelerinden dağıldığına dair bazı sağlam deliller vardır.Özellikle Anadolu, Mısır ve Irak'ta yapılan arkeolojik kazılarda, kömürleşmiş buğday tanelerine rastlanmıştır.Anadolu kazılarında, Alacahöyük ve Alişarhöyük'te özellikle aestivum ve compactum türlerine ait kömürleşmiş tanelere rastlanmıştır. Alişarhöyük'te bunlara ilaveten az miktarda durum buğdayına rastlanmıştır.

Romalı'lar devrinde buğday tarımı diğer tahıla göre hakim duruma geçmiştir. Bu nedenle Roma'ya Buğday İmparatorluğu da denir.Fakat daha sonraları Kuzey Göçleri ile Orta Çağda çavdar Avrupa'ya hakim olmuştur.Amerika'ya ancak keşfiyle beraber giren buğdayın, buradaki ziraati 17.yüzyılda başlamıştır. Ekmek yapım teknolojisinin tarihi gelişimi ile birlikte, un verimi en yüksek ve ekmek için en uygun tahılın buğday olduğu anlaşıldıktan sonra buğday istihdamı süratle arttı. Buğday tüketen toplumlar daha medeni olarak vasıflandırıldılar.

Nihayet günümüzde buğday ekonomik ve politik istikrarın sembolü olarak, insanlığın beslenme problemine ışık tutan beynelminel stratejik bir ürün, bir unsur olarak ilgi görmektedir.

BUĞDAY COĞRAFYASI VE BUĞDAY TÜRLERİ

Buğdayın coğrafi yayılışı bakımından 30 ile 60 kuzey ve 27 ile 40 güney enlemleri arasında yoğun ziraati sözkonusudur. Deniz seviyesinden 5000 metre yükseklikte ve tropik bölgelerden kutuplara çok yakın yerlere kadar, yetişebilen çeşitleri vardır. Derin killi, tınlı-killi topraklar en iyi yetişme alanlarıdır.Optimum iklim isteği ise, yağışın çoğunlukla bahara düşmesi şartıyla yıllık 25-75 cm arasında bulunması, yetişme devresi sıcaklık ortalamasının 15 °C dolaylarında bulunmasıdır. Ekonomik ve ticari öneme sahip olarak kültürlü yapılan buğday çeşitleri botanik yönden üç türe dahil edilmektedir.

Türler ve çeşitler arasındaki kalite farkları elde edilen unların kullanım amaçlarını tayin etmektedir. Üç tür içerisinde en yaygın olarak yetiştirilen, renk, sertlik, yumuşaklık, dona-kurağa-hastalıklara mukavemet, olgunlaşma periyodu, öğütme özellikleri, protein miktar ve kalitesi gibi özellikler bakımından en geniş varyasyon gösteren Triticum aestivum türü, ekmeklik buğdaylar olarak değerlendirilmektedir.Triticum durum türüne ait buğday çeşitleri makarnalık buğdaylar, Triticum compactum türüne ait buğday çeşitleri de bisküvilik buğdaylardır.

BUĞDAYIN BİLEŞENLERİ

Buğdayın ve diğer tahılların kimyasal bileşenlerinin tanenin morfolojik kısımlarına göre dağılışı farklıdır. Buğdayın başlıca bileşenlerinin ana morfolojik tabakalarına göre dağılımı Tabloda verilmiştir.

Tablo-2 Buğdayın ana morfolojik tabakalarında başlıca bileşenlerinin dağılımı. Buğday tanesinin morfolojik yapısı incelendiği zaman 3 temel katmandan meydana geldiği görülmektedir.